Phát triển bền vững thành phố Cần Thơ: Cơ hội và thách thức

Phát triển bền vững thành phố Cần Thơ trong hiện tại và tương lại đặt ra nhiều cơ hội và thách thức.

Về cơ hội, quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội để tiếp cận thị trường và chuyên giao công nghệ trong sản xuất, nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh về giá thành sản phẩm.

Chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc các ngành kinh tế của đất nước đang được đẩy mạnh, hệ thống hạ tầng được quan tâm đầu tư, thể chế được hoàn thiện, nguồn nhân lực ngày càng phát triển.

Khoa học và công nghệ được quan tâm đầu tư, khuyến khích bám sát và áp dụng những thành quả từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 của thế giới, mở ra khả năng biến thách thức về tự nhiên thành cơ hội cho phát triển kinh tế - xã hội.

Mức thu nhập của người dân thành phố Cần Thơ đã tăng lên, dẫn đầu vùng đồng bằng sông Cửu Long và đứng thứ hạng cao so với nhiều tỉnh thành trong cả nước.

Sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước trước thách thức của biến đổi khí hậu cho vùng ĐBSCL nói chung và cần thơ nói riệng đối với phát triển bền vững vùng trong bối cảnh thích ứng với BĐKH, nhất là từ khi có Nghị quyết 120/NQ-CP, ngày 17/11/2017 về “Phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu”.

Sự quan tâm của quốc tế đối với Cần Thơ như là một thành phố trẻ, năng động, giàu tiềm năng để đầu tư, nghiên cứu và phát triển.

Tăng trưởng xanh, phát triển nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn hướng đến phát triển bền vững là xu hướng chung toàn cầu và cam kết của Việt Nam.

Về thách thức

Trước hết, đó là các thách thức liên quan đến con người. Trải qua nhiều giai đoạn và thể chế khác nhau, hiện nay Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, tuy nhiên đối với phát triển và định hướng cho vùng đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng, cần phải có những triển khai cụ thể để biến thành hiện thực, có những chính sách đặc thù dựa trên những đặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội nhằm tạo động lực phát triển của vùng và thành phố đảm bảo đúng hướng và bền vững, đây là một thách thức lớn.

Bên cạnh đó, là hạn chế trong nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền; ý thức trách nhiệm về bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu của các cán bộ lãnh đạo, quản lý và người dân chưa cao. Trình độ phát triển chưa tương xứng với vị trí và tiềm lực của thành phố, chất lượng quy hoạch đô thị chưa cao, công tác quản lý và tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch, chiến lược phát triển còn nhiều bất cập; quy trình, nội dung quy hoạch chưa kịp thời đổi mới theo hướng lồng ghép các tiêu chí về kinh tế, xã hội và môi trường trong một chỉnh thể chung về phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh sat với thực tiễn của vùng.

Còn nhiều bất cập đã và đang xuất hiện trong quá trình phát triển đô thị như tình trạng ùn tắc giao thông; các dịch vụ thiết yếu về nhà ở, y tế, giáo dục, điện, nước... còn nhiều hạn chế; tình trạng ngập úng ở đô thị gia tăng, ô nhiễm môi trường, xây dựng trái phép… Chưa tạo ra được nền tảng đồng bộ về kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, nhằm thu hút sự tham gia đầu tư của toàn xã hội để kịp thời thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Ngoài ra, thách thức lớn nữa phải kể đến đố là nguồn nhân lực cho công tác quản lý đô thị thiếu hụt; công tác quản lý đô thị còn hạn chế do nhiều nguyên nhân, trong đó có tác động của tình trạng di dân từ các nơi khác đến, đã và đang tạo ra sự mất cân đối về đầu tư hạ tầng; thiếu tính kết nối trong quản lý đô thị để giải quyết nhu cầu thiết yếu của người dân, đặc biệt là hạn chế những tác động bất lợi của biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn.

Bên cạnh đó, vấn đề biến đổi khí hậu nhanh hơn dự báo, nhiều tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu như xâm nhập mặn, ngập lụt, gia tăng nhiệt độ, một số hiện tượng thời tiết cực đoan như giông lốc sẽ có tác động đến đời sống, kinh tế - xã hội. - Tài nguyên thiên nhiên của thành phố.

Vi phạm pháp luật trong khai thác tài nguyên khoáng sản vẫn đang diễn ra, đặc biệt là khai thác cát, lớp đất mặt, đất bờ kênh trái phép trên sông Hậu, dẫn đến nguy cơ sạt lở bờ sông.

An ninh nguồn nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng do tác động biến đổi khí hậu trên toàn lưu vực sông Mê Kông và bị chi phối mạnh bởi hoạt động khai thác quá mức của các quốc gia khu vực thượng nguồn sông.

Đất đai đã có nhiều thay đổi do quá trình khai thác phát triển kinh tế trong một thời gian dài, diện tích đất bị nhiễm mặn, phèn, thoái hóa và ô nhiễm tuy vẫn nằm trong tiêu chuẩn cho phép, nhưng đang có dấu hiệu gia tăng.

Về môi trường, so với trước đây, sự đa dạng thành phần loài động thực vật của hệ sinh thái đất ngập nước đã bị suy giảm do dư lượng thuốc trừ sâu trong sản xuất nông nghiệp; ô nhiễm nguồn nước; sự gia tăng dân số; sử dụng xung điện, xuyệt điện để khai thác thủy sản; sinh vật ngoại lai. Ô nhiễm nguồn nước, chất thải rắn, ô nhiễm không khí đang có xu hướng gia tăng trong khi sức chịu tải của môi trường tự nhiên hạn chế.