Những thách thức và cơ hội đối với nước ta trong nhiệm kỳ mới đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong việc hoàn thiện thể chế, chính sách thích ứng biến đổi khí hậu và trung hòa các-bon. Do đó, Đảng bộ Cục Biến đổi khí hậu đã đưa ra 5 đề xuất về vấn đề này.
Những thành quả đặt nền tảng cho phát triển phát thải thấp
Trong nhiệm kỳ vừa qua, Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tích cực, chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước đề xuất sáng kiến, tham gia có trách nhiệm nhiều thỏa thuận quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu. Qua đó, vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong các khuôn khổ hợp tác khu vực và quốc tế được tăng cường, đặc biệt thông qua việc cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 tại Hội nghị COP26 năm 2021; ban hành các nghị quyết, chiến lược, chương trình, kế hoạch hành động quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu với tầm nhìn chiến lược, dài hạn được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cùng Đoàn công tác Việt Nam tại hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu (COP26)Đảng bộ Bộ đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện các quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính, phát triển thị trường các-bon trong nước, thúc đẩy hoạt động trao đổi kết quả giảm phát thải khí nhà kính và tín chỉ các-bon với quốc tế. Đồng thời, thiết lập thể chế cho các hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn, thích ứng với biến đổi khí hậu, góp phần tạo môi trường lành mạnh, minh bạch cho phát triển kinh tế - xã hội. Điển hình là việc ban hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn; Nghị định 119/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050.
Những kết quả đạt được nêu trên đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật ứng phó với biến đổi khí hậu, tạo hành lang pháp lý để Việt Nam từng bước tham gia vào sân chơi quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, đặt nền tảng để chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng các-bon thấp, có sức chống chịu trước những tác động của biến đổi khí hậu, nhất là ở những lĩnh vực, khu vực dễ bị tổn thương.
Đảng bộ Cục Biến đổi khí hậu nhận định, yêu cầu cấp bách trong giai đoạn tới là chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm thiểu tổn thất và thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ trong khi vẫn đạt mục tiêu tăng trưởng “2 con số”.
Điều này đòi hỏi phải đổi mới chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu để nâng cao sức chống chịu và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và an sinh xã hội. Cụ thể, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về ứng phó với biến đổi khí hậu, đặc biệt là cơ sở pháp lý cho việc vận hành thị trường các-bon và trao đổi tín chỉ các-bon. Qua đó, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, thu hút sự tham gia của khối doanh nghiệp, nhất là khu vực tư nhân.
Việt Nam đang từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý để tham gia vào sân chơi quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậuChuyển hóa thách thức do biến đổi khí hậu thành cơ hội
Xác định nhiệm vụ quan trọng trong thời gian tới để thực hiện mục tiêu của ngành Nông nghiệp và Môi trường, Đảng ủy Cục Biến đổi khí hậu đề xuất Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường tăng cường sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn ngành, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, đột phá.
Đảng bộ Cục Biến đổi khí hậu nhiệm kỳ 2025-2030Một là, hoàn thiện thể chế, chính sách. Nghiên cứu, đề xuất nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu đưa vào Nghị quyết chuyên đề về bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, trình Ban Chấp hành Trung ương vào năm 2027. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất và triển khai xây dựng dự án Luật Biến đổi khí hậu để trình Quốc hội xem xét, thông qua vào năm 2029, nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng về trung hòa các-bon, bảo vệ tầng ô-dôn và thích ứng với biến đổi khí hậu. Qua đó, tạo khung pháp lý đồng bộ, thống nhất cho thích ứng, giảm phát thải và tăng cường hấp thụ khí nhà kính trong các lĩnh vực kinh tế; phát triển thị trường các-bon trong nước; trao đổi quốc tế về kết quả giảm phát thải và tín chỉ các-bon; quy định trách nhiệm của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân, góp phần đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Hai là, triển khai thực hiện tốt các cam kết ứng phó với biến đổi khí hậu. Đề xuất các giải pháp thích ứng ở những khu vực dễ bị tổn thương, chịu nhiều tác động; đẩy mạnh công tác giám sát, đánh giá hiệu quả triển khai các hoạt động giảm nhẹ phát thải và thích ứng của các bộ, ngành, địa phương, theo mục tiêu và nhiệm vụ đã nêu trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050, Kế hoạch quốc gia thích ứng giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.
Ba là, triển khai các chương trình truyền thông, phổ biến kiến thức sâu rộng, phù hợp với từng nhóm đối tượng tham gia hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu; ứng dụng các nền tảng mạng, công nghệ số trong truyền thông. Tổ chức định kỳ hội nghị, hội thảo, diễn đàn, khóa tập huấn chuyên đề để cập nhật thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, giải đáp vướng mắc về giảm nhẹ phát thải, thích ứng, bảo vệ tầng ô-dôn, thị trường các-bon. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí để kịp thời cung cấp thông tin về lợi ích, cơ hội, thách thức và lộ trình đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0”, tạo sự đồng thuận và tham gia tích cực của toàn xã hội.
Bốn là, ứng phó với biến đổi khí hậu dựa trên dữ liệu và đổi mới sáng tạo. Xây dựng nền tảng dữ liệu quốc gia về biến đổi khí hậu thống nhất, tập trung; kết nối liên thông dữ liệu ngành Nông nghiệp và Môi trường. Sử dụng công nghệ viễn thám, AI, IoT, Big Data để vận hành hệ thống kiểm kê khí nhà kính; hệ thống đo đạc – báo cáo – thẩm định; hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải và tín chỉ các-bon; hệ thống giám sát và đánh giá hoạt động thích ứng; mô hình hóa kịch bản khí hậu; giám sát và cảnh báo sớm thiên tai; hỗ trợ nông nghiệp thông minh. Đồng thời, cung cấp 100% dịch vụ công trực tuyến toàn trình, thực hiện cấp phép, báo cáo trên môi trường số, giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.
Năm là, nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý biến đổi khí hậu từ Trung ương đến địa phương. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý đủ năng lực, bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn sâu, kỹ năng đàm phán tốt. Chủ động nghiên cứu, nắm bắt xu thế quốc tế để kịp thời tham mưu chính sách; tích cực tham gia đàm phán quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời dẫn dắt các cơ chế hợp tác có lợi cho Việt Nam. Tăng cường hợp tác quốc tế để huy động nguồn tài chính, nhân lực, tri thức, triển khai đồng bộ các hoạt động ứng phó trong nước.
Báo cáo Chính trị của Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030 khẳng định: “Ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị, của mỗi người dân và toàn xã hội. Trung hòa các-bon đóng góp hiệu quả cho phát triển bền vững đất nước với mục tiêu tăng trưởng ‘2 con số’, góp phần vào nỗ lực chung toàn cầu về giảm phát thải và thích ứng, phục hồi hệ sinh thái tự nhiên”. Đây là cơ sở để vượt qua và chuyển hóa thách thức thành cơ hội, thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã đề ra, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp phát triển bền vững của ngành Nông nghiệp và Môi trường, cùng đất nước vững bước trong kỷ nguyên mới.