Thí điểm quản lý rủi ro do tác động của mưa cực đoan

Ngày 24/6, tại Đà Nẵng, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Công ty HydroScan (Vương quốc Bỉ) tổ chức Hội thảo khởi động Dự án “Nền tảng quản lý rủi ro do tác động của mưa cực đoan ở khu vực nông thôn và thành thị ở Việt Nam”.

Dự án có sự tài trợ từ Chính phủ vùng Flanders (Vương quốc Bỉ). Theo đó, nền tảng Flood4Cast® - hệ thống cảnh báo và dự báo ngập lụt sử dụng công nghệ radar X-band - sẽ được thí điểm triển khai tại lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn. Đây là khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi các trận mưa lớn và lũ lụt. 

Thời gian triển khai dự án từ nay đến hết năm 2027.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Trường Sơn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cho biết: Những năm gần đây, các trận mưa cực đoan với cường độ cao, bất thường đã gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng, nhất là tại các đô thị ven biển, khu vực các tỉnh miền núi và miền Trung. Ngay tuần trước, mưa lớn do ảnh hưởng của bão số 1 đã gây ngập lụt diện rộng ở các tỉnh miền Trung. Trong đó, tại Quảng Nam nhiều nơi có mưa trên 500mm, làm hàng chục nghìn ha cây trồng bị ngập, hàng trăm hộ dân phải sơ tán, nhiều công trình hạ tầng bị hư hỏng. 

Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc ứng dụng các công nghệ hiện đại, các mô hình dự báo tiên tiến để nâng cao năng lực cảnh báo sớm, hỗ trợ điều hành và ra quyết định trong công tác phòng tránh, giảm nhẹ rủi ro thiên tai.

Việc ứng dụng hệ thống dự báo, cảnh báo rủi ro ngập lụt theo thời gian thực được kỳ vọng không dừng lại ở phạm vi kỹ thuật, mà sẽ tác động lâu dài đến việc nâng cao nhận thức, thay đổi phương pháp quản lý rủi ro và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai tại Việt Nam. Dự án có sự phối hợp từ Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Sở Nông nghiệp và Môi trường địa phương cũng như các cơ quan liên quan để đảm bảo việc cài đặt, vận hành và bảo trì hệ thống diễn ra an toàn, ổn định.

Tại hội thảo, các chuyên gia từ Bỉ và Việt Nam đã chia sẻ thông tin về dự án và các giải pháp kỹ thuật dự kiến triển khai. Trong trường hợp xảy ra mưa cực đoan, sẽ có nhiều rủi ro như: ngập úng do mưa to cục bộ; ngập do lũ sông về phía hạ lưu khu vực gần sông; ngập lụt do hồ chứa; ngập lụt do mực nước triều cao. 

Nền tảng Flood4Cast® sẽ tập hợp tất cả dữ liệu và cung cấp cho người dùng các thông tin về: Các vị trí rủi ro (khu vực hành chính), mức rủi ro dự báo, loại hình ngập (úng do mưa hoặc lụt do lũ sông). Bên cạnh đó, các mốc thời gian cảnh báo khác nhau được thiết kế phù hợp với rủi ro ngập úng do mưa hay so lũ sông, có thể gắn với kịch bản phòng chống thiên tai cụ thể. 

Hệ thống hỗ trợ quyết định có thể được hoàn thiện ngay trong năm 2025 để tăng cường khả năng sẵn sàng ứng phó với ngập lụt. Trên cơ sở đánh giá mô hình ngập lụt, năm 2026, dự án sẽ xây dựng bản đồ ngập lụt ứng với kịch bản khí hậu trong tương lai, làm nền tảng cho bản đồ dự báo thiệt hại tương ứng. Hệ thống hỗ trợ cũng có tiềm năng mở rộng hơn, kết nối các bản đồ ngập lụt nhiều khu vực và giúp đưa ra quyết định nhanh chóng hơn. 

Trung Nguyên