Bộ NN-MT tháo gỡ khó khăn về chính quyền 2 cấp tại Đông Nam bộ

Chính quyền 2 cấp được vận hành đã tạo thuận lợi trong quản lý tại Đông Nam bộ nhưng cũng phát sinh nhiều vướng mắc về nhân sự, thẩm quyền và thủ tục hành chính.

Sáng 28/8, đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) đã làm việc tại UBND TP.HCM để giải quyết những khó khăn về chính quyền 2 cấp tại 3 tỉnh Đông Nam bộ.

Thứ trưởng Bộ NN-MT Lê Công Thành và ông Bùi Minh Thạnh, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM đồng chủ trì hội nghị. Buổi làm việc còn được kết nối trực tuyến với UBND tỉnh Đồng Nai, Tây Ninh và các xã, phường trên địa bàn.

Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã làm việc tại UBND TP.HCM để tháo gỡ những khó khăn trong vận hành chính quyền 2 cấp của khu vực Đông Nam bộ. Ảnh: Lê Bình.

Thực hiện Công điện số 110 và 111 ngày 17/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thủ tục hành chính và chuyển đổi số giai đoạn đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp… Bộ NN-MT đã thành lập 10 đoàn công tác, phân công các Thứ trưởng trực tiếp làm trưởng đoàn xuống làm việc tại nhiều địa phương.

Trước đó, ngày 27/8, đoàn công tác đã làm việc tại UBND phường Tân Triều (Đồng Nai) và UBND phường Trảng Bàng (Tây Ninh), ghi nhận kết quả bước đầu trong phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính và chuyển đổi số. Đồng thời, đoàn đã lắng nghe những khó khăn, vướng mắc mà địa phương đang gặp phải.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành tại buổi làm việc. Ảnh: Lê Bình.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở NN-MT TP.HCM cho biết, sau khi sáp nhập, Sở (mới) có 80 phòng, ban và đơn vị, với hơn 6.500 công chức, viên chức và người lao động. Dự kiến, Sở NN-MT TP.HCM sẽ giảm còn 58 đơn vị trong giai đoạn 2. Đối với chính quyền cấp xã, hiện đã có 168 đơn vị chuyên môn về NN-MT ở 168 xã, phường và đặc khu Côn Đảo. Về cơ bản, hiện bộ máy tổ chức hoạt động xuyên suốt, không bị gián đoạn.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Toàn Thắng, quá trình hoạt động của chính quyền 2 cấp cũng xuất hiện một số khó khăn, vướng mắc. Ông Thắng nêu rõ: “Cán bộ cấp xã còn mỏng, nhiều vị trí phải kiêm nhiệm. Một số chức danh như Trạm trưởng Kiểm lâm chưa có quy định cụ thể, dẫn đến lúng túng trong tổ chức”. Ngoài ra, việc phân định thẩm quyền cũng còn bất cập, điển hình như ký xác nhận bản đồ địa chính, quản lý tàu cá hay cấp phép an toàn thực phẩm thủy sản.

Một vướng mắc khác là thủ tục hành chính chậm được điều chỉnh theo nghị định mới, khiến hồ sơ gia hạn đất hay thủ tục sự nghiệp công lập mất nhiều thời gian. Nguồn lực tài chính cho cấp xã còn hạn chế, trong khi bỏ cấp huyện khiến xã khó khăn khi phải trực tiếp làm việc với sở, ngành. Các vấn đề liên xã như rác thải, nguồn nước, phòng cháy chữa cháy rừng… chưa có cơ chế phối hợp thống nhất.

Ở lĩnh vực chuyển đổi số, dữ liệu còn phân tán, hạ tầng chưa đồng bộ, việc liên thông giữa hệ thống thuế, hành chính công và chuyên ngành còn chậm. “Chúng tôi kiến nghị các bộ, ngành sớm có hướng dẫn về tổ chức bộ máy, biên chế, thủ tục hành chính và cơ chế phối hợp, đồng thời bố trí thêm kinh phí cho cấp xã để mô hình chính quyền 2 cấp phát huy hiệu quả”, ông Thắng nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Toàn Thắng: “Cán bộ cấp xã còn mỏng, nhiều vị trí phải kiêm nhiệm, khiến việc thực thi chính quyền 2 cấp gặp lúng túng”. Ảnh: Lê Bình.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Thắng, Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Đồng Nai và ông Lê Quang Định, Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Tây Ninh cũng mong muốn đoàn công tác của Bộ tháo gỡ những khó khăn trên.

“Quy định phân cấp, phân quyền giữa Bộ, tỉnh và cấp xã còn chưa thật rõ ràng, khiến dẫn đến chồng chéo, nhiều xã gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu thực hiện. Trong khi đó, bộ máy cấp xã lại quá mỏng: phòng Kinh tế chỉ có 9 cán bộ nhưng phải đảm nhiệm tới 4 lĩnh vực quan trọng, nên công việc luôn trong tình trạng quá tải, nhiều thủ tục chỉ giải quyết được ở mức tối thiểu”, ông Lê Quang Định trình bày.

Một khó khăn khác là quy trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu hiện còn kéo dài do phải niêm yết công khai 15 ngày. TP.HCM và Tây Ninh đề xuất Bộ nghiên cứu rút ngắn thời gian để tạo thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, đẩy mạnh chuyển đổi số, đồng thời ban hành thêm các sổ tay hướng dẫn, quy chế phối hợp sẽ là giải pháp quan trọng giúp giảm tình trạng “đùn đẩy” trách nhiệm giữa các cấp.

Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh, mô hình chính quyền 2 cấp giúp giảm tầng nấc trung gian nhưng đòi hỏi địa phương phải “nỗ lực thích ứng, khắc phục khó khăn, phát huy lợi thế để phục vụ người dân hiệu quả hơn”.

Tại hội nghị, nhiều thắc mắc, vấn đề cũng được lãnh đạo Cục Môi trường, Cục Quản lý đất đai, Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Cục Chăn nuôi và Thú y, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm… trực tiếp giải đáp đến các địa phương.

Hội nghị kết nối trực tuyến tới các điểm cầu là Sở Nông nghiệp và Môi trường hai tỉnh Đồng Nai, Tây Ninh và các xã, phường khu vực Đông Nam bộ để giải đáp các thắc mắc về chính quyền 2 cấp. Ảnh: Lê Bình.

Thời gian qua, Bộ NN-MT đã trình Chính phủ ban hành 3 nghị định quan trọng về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường và đất đai. Thông qua đó, Bộ đã ban hành 18 thông tư và 15 quyết định công bố, chuẩn hoá thủ tục hành chính. Qua đó, đã xác định rõ 141 thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng; 500 thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ NN-MT; cùng hơn 1.000 thẩm quyền của chính quyền địa phương.

“Việc phân cấp, phân quyền không chỉ là cải cách thủ tục hành chính mà còn là cải cách tư duy quản lý, nhằm tăng tính chủ động, xác lập rõ quyền hạn để nâng cao hiệu lực điều hành, đồng thời phát huy tốt hơn vai trò, năng lực của từng cấp, từng cán bộ trong hệ thống quản lý nông nghiệp và môi trường”, Thứ trưởng Lê Công Thành cho hay.

Để triển khai hiệu quả các nghị định và thông tư này, Bộ đã tổ chức hai hội nghị toàn quốc trực tiếp và trực tuyến để phổ biến, tập huấn. Nhiều hội nghị theo lĩnh vực cụ thể cũng đã được triển khai nhằm hướng dẫn, giải đáp những kiến nghị mới phát sinh.

Bộ còn biên soạn hai cuốn sổ tay hướng dẫn thực hiện cho chính quyền cấp xã, tập trung vào lĩnh vực đất đai và các nhiệm vụ mới được phân quyền, phân cấp trong nông nghiệp, môi trường. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Lê Công Thành, sắp tới Bộ sẽ có thể xây dựng phần mềm hỏi đáp trực tuyến, ứng dụng trí tuệ nhân tạo… để công chức, viên chức có thể giải đáp, giải quyết công việc nhanh gọn nhất.

Đồng thời, Bộ đã có văn bản đề nghị các địa phương gửi về các đề xuất, vướng mắc; trường hợp do quy định pháp luật thì Bộ sẽ tham mưu sửa đổi, bổ sung, còn trường hợp do tổ chức thực hiện thì sẽ cùng bàn cách tháo gỡ.

Thứ trưởng Lê Công Thành cũng đề nghị, trong lĩnh vực nông thôn mới, TP.HCM cần phải đặt vấn đề là đô thị hóa nông thôn. TP.HCM cần học theo mô hình của Trung Quốc trong vấn đề xây dựng này. “Chỉ có đô thị hóa nông thôn mới giải quyết được các vấn đề đất đai và tạo động lực phát triển toàn diện”, Thứ trưởng Lê Công Thành nêu.

Thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang khẩn trương xây dựng ba dự án luật sửa đổi, bổ sung nhiều luật quan trọng liên quan đến đất đai, khoáng sản, môi trường và các lĩnh vực nông nghiệp khác, dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 10/2025. Song song, Bộ cũng xây dựng hai nghị quyết của Chính phủ nhằm tháo gỡ vướng mắc về quy hoạch sử dụng đất và cơ chế triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản 2024.

Lê Bình