Việt Nam ưu tiên công nghệ làm mát thân thiện với khí hậu

Ngày 15/9, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành đã tiếp bà Tina Chondraki Birmpili, Trưởng Ban điều hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal.

Cuộc gặp diễn ra trong khuôn khổ Hội thảo kỷ niệm Ngày Quốc tế Bảo vệ tầng ô-dôn (16/9) do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức tại Hà Nội.

Quỹ Đa phương là cơ chế tài chính của Nghị định thư Montreal về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone. Đến nay, Quỹ đã cung cấp hơn 4 tỷ USD để hỗ trợ trên 150 quốc gia loại trừ các chất được kiểm soát thông qua xây dựng chính sách, tăng cường năng lực và chuyển giao công nghệ. Cách tiếp cận đặc thù của Quỹ là hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp (tài chính, kỹ thuật, công nghệ) trong quá trình quốc gia sở tại triển khai Nghị định thư Montreal. Đây được xem là một trong những yếu tố then chốt bảo đảm thành công toàn cầu của Nghị định thư Montreal.

Bà Tina Chondraki Birmpili, Trưởng Ban điều hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal đang có chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam. Ảnh: Lê Minh Tuấn. 

Thứ trưởng Lê Công Thành chia sẻ, Nghị định thư Montreal là một trong những hiệp ước quốc tế thành công nhất về môi trường, nhờ sự phối hợp hành động dựa trên bằng chứng khoa học và nỗ lực chung của tất cả các quốc gia. Ông bày tỏ mong muốn những kinh nghiệm tốt từ Công ước Vienna sẽ được nhân rộng, áp dụng cho các thách thức toàn cầu khác như biến đổi khí hậu và ô nhiễm rác thải nhựa.

Thứ trưởng đánh giá cao cơ chế tài chính của Quỹ Đa phương, bởi quỹ đã trực tiếp hỗ trợ cho cả doanh nghiệp tư nhân – điều vốn là vướng mắc của nhiều công ước môi trường khác, trong đó có Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu. Ông cho biết, với nền kinh tế mở và cán cân xuất nhập khẩu gấp đôi GDP, Việt Nam đã cam kết và đang triển khai nhiều giải pháp để nâng cao tiêu chuẩn môi trường cho hàng hóa xuất khẩu.

Liên quan đến lĩnh vực làm mát, Thứ trưởng nhấn mạnh, đây không còn là nhu cầu xa xỉ mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu trong đời sống. Vì vậy, cần thúc đẩy công nghệ làm mát vừa thân thiện môi trường, vừa tiết kiệm năng lượng, đồng thời có chi phí phù hợp để người dân dễ dàng tiếp cận. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tham mưu cho Chính phủ xây dựng các chính sách đưa công nghệ sạch không chỉ vào sản xuất mà còn vào mọi mặt đời sống hàng ngày, trong đó ưu tiên phát triển các giải pháp làm mát tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường.

Hiện nay, Việt Nam đang triển khai dự án Tăng cường năng lực thực hiện Nghị định thư Montreal, Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ HCFC giai đoạn III và Kế hoạch giảm dần các HFC giai đoạn I (gọi tắt là Dự án SMS-MP), phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới và UNEP. Thứ trưởng Lê Công Thành đề nghị Quỹ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam triển khai các dự án loại trừ các chất được kiểm soát, đặc biệt là dự án SMS-MP, đồng hành cùng Việt Nam trong việc thực hiện Nghị định thư Montreal và Bản sửa đổi, bổ sung Kigali. Bên cạnh đó, tăng cường hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các cơ chế tài chính mới cho các dự án hiệu quả năng lượng, quản lý vòng đời, làm mát bền vững để cùng đạt được mục tiêu bảo vệ tầng ô-dôn và khí hậu.

Quỹ Đa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thực hiện lộ trình quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát. Ảnh: Lê Minh Tuấn. 

Bà Tina Chondraki Birmpili bày tỏ, Quỹ và Việt Nam đã có mối quan hệ hợp tác lâu dài và chặt chẽ. Thời gian qua, Quỹ đã phê duyệt 93 dự án cho Việt Nam với tổng kinh phí 30 triệu USD, cùng nhiều dự án khác sẽ được triển khai đến năm 2026. Trong đó, Kế hoạch giảm dần các HFC giai đoạn I của Việt Nam sẽ đưa ra nhiều kinh nghiệm giúp các quốc gia khác trong khu vực tự thiết kế và đệ trình kế hoạch tương tự.

Gần đây, Quỹ Đa phương đã tài trợ cho các dự án về hiệu quả năng lượng song hành với giảm dần HFC. Điều này sẽ mang lại rất nhiều lợi ích tài chính cho các quốc gia và người tiêu dùng, đặc biệt là đối với lĩnh vực làm lạnh và điều hòa không khí. Việc cần làm trong thời gian tới là tìm kiếm các giải pháp quản lý vòng đời của môi chất làm lạnh.

Bà Tina cũng đánh giá cao những thành quả Việt Nam đạt được trong công tác quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát. Việt Nam là một trong những quốc gia sớm được phê duyệt kế hoạch loại trừ dần các chất làm mát gây phát thải khí nhà kính và Quỹ sẽ liên hệ chặt chẽ để hỗ trợ quá trình triển khai thực hiện.

Khánh Ly