Hoàn thiện chiến lược quản lý và phát triển rừng, đa dạng sinh học

Ngành Lâm nghiệp và Đa dạng sinh học đang đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ trong quản lý, bảo vệ và phát triển. Nguồn tài nguyên này không chỉ là lá chắn sinh thái mà còn là sinh kế của hàng triệu người dân.

Sáng 21/8, tại cuộc họp của Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng với các cơ quan chuyên môn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong hai lĩnh vực này, nhiều ý kiến tập trung vào việc rà soát pháp luật, tinh gọn tổ chức nghiên cứu và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm nguồn lực cho rừng.

Cùng tham dự cuộc họp có Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc trị.

Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học đề xuất Bộ trưởng, Thứ trưởng tiếp tục chỉ đạo sâu sát, thiết lập cơ chế điều phối liên ngành, đồng thời rà soát, hoàn thiện Luật Đa dạng sinh học và các quy định liên quan để đồng bộ với cam kết quốc tế. Cục cũng kiến nghị giữ nguyên Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia, kiện toàn nhân sự và tăng cường nguồn lực thực hiện nhiệm vụ.

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm kiến nghị xem xét mức độ tự chủ tài chính của Ban quản lý phù hợp chức năng, giao kinh phí chi thường xuyên để triển khai các dự án. Bên cạnh đó, Ban cần được giao chuẩn bị và thực hiện các dự án lâm nghiệp, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển nông thôn từ cả nguồn vốn trong nước và quốc tế.

Một nội dung đáng chú ý khác là việc gộp và sửa đổi các quy định pháp luật, đặc biệt với hệ thống viện nghiên cứu, nhằm tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Với cán bộ tại các vườn quốc gia là lực lượng trực tiếp tham gia bảo tồn, các đại biểu đề nghị có chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân nhân lực.

Theo thống kê, diện tích rừng cả nước hiện khoảng 14,8 triệu ha, trong đó 14,5 triệu ha do địa phương quản lý, doanh nghiệp lâm nghiệp và người dân. Khoảng 300 nghìn ha thuộc diện quản lý trực tiếp của Trung ương, khẳng định vai trò then chốt của địa phương trong công tác bảo vệ rừng.

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị chỉ rõ tình trạng bất cập hiện nay khi nhiều chương trình cùng triển khai bảo vệ rừng, như nông nghiệp, giảm nghèo đến các chương trình mục tiêu cho đồng bào dân tộc thiểu số. Ông đề nghị Cục Lâm nghiệp tập trung vào nhiệm vụ cốt lõi là bảo vệ rừng, hỗ trợ địa phương, phòng cháy chữa cháy và quản lý nhà nước; đồng thời phát huy vai trò hiệp hội gỗ, lâm sản. Về nghiên cứu, định hướng là cây bảo tồn phải là cây bản địa, cây sản xuất phải là giống chất lượng cao. Ông cũng lưu ý việc xây dựng thương hiệu gỗ Việt trên các thị trường truyền thống và thị trường tiềm năng của quốc tế, tránh tình trạng hàng giả; đồng thời đề xuất thành lập trung tâm chỉ huy phòng cháy chữa cháy rừng hiện đại, kết nối toàn quốc.

Tại cuộc họp, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh yêu cầu giữ rừng trên diện tích thực tế, không “thống kê ảo”. Công tác đa dạng sinh học cần chủ động hơn, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị. Ông khẳng định, các Cục, Vụ phải mạnh dạn đề xuất giải pháp thay vì chỉ chờ chỉ đạo.

Bên cạnh đó, các nguồn lực bảo vệ rừng có thể huy động từ cơ chế cho thuê môi trường rừng, cách làm đã được một số địa phương áp dụng hiệu quả, vừa tạo nguồn thu, vừa giải quyết việc làm. Về lâu dài, ngành cần hoàn thiện Chiến lược lâm nghiệp để báo cáo Thủ tướng, gắn với mục tiêu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và đảm bảo sinh kế.

Thông qua cuộc họp đã thống nhất bốn định hướng lớn đó là xác định rõ hiện trạng và diện tích rừng; xây dựng chiến lược phát triển tổng thể từ năm 2026; nâng cao hiệu quả quản lý, chính sách nhân lực và khai thác các nguồn thu từ rừng; đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu, đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho rằng, nếu triển khai đồng bộ, những định hướng này sẽ tạo nền tảng để ngành lâm nghiệp phát triển bền vững, bảo đảm hài hòa lợi ích sinh thái, kinh tế và xã hội, góp phần gìn giữ tài nguyên rừng cho các thế hệ sau.