Những ngày tháng 3, cánh đồng làng Klă (xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) rộn ràng tiếng cười nói của bà con thu hoạch lúa. Từng bao lúa vàng óng xếp chồng trên những chiếc xe công nông, báo hiệu một mùa bội thu. Nhìn những bông lúa trĩu hạt, khó ai có thể hình dung rằng trước đây, vùng đất này từng phải bỏ hoang vì thiếu nước.
Dòng nước thủy lợi hồi sinh vùng đất khô cằn
Hồ thủy lợi Ia Mơr là một trong những công trình thủy lợi lớn nhất Tây Nguyên, với tổng vốn đầu tư lên tới 3.000 tỷ đồng. Công trình này được kỳ vọng cung cấp nước tưới cho 14.000 ha đất nông nghiệp tại Gia Lai và Đắk Lắk. Tuy nhiên, do chưa hoàn thiện hệ thống kênh dẫn nước, hiện mới chỉ có 7.170 ha đất canh tác được hưởng lợi từ công trình này.
Đầu năm 2025, tin vui đến với người dân xã Ia Mơ khi Hội đồng Nhân dân tỉnh Gia Lai chính thức thông qua nghị quyết chuyển đổi 4,57 ha rừng tự nhiên (trong đó: 3,97 ha thuộc quy hoạch đất rừng sản xuất; 0,6 ha nằm ngoài quy hoạch lâm nghiệp) để xây dựng hệ thống kênh nhánh thủy lợi Ia Mơr. Quyết định này không chỉ mở ra cơ hội phát triển kinh tế, mà còn là niềm hy vọng lớn lao về một cuộc sống ấm no cho hàng trăm hộ dân nơi đây.
Ông Nguyễn Tuấn Anh – Chủ tịch UBND xã Ia Mơ chia sẻ: “Trên địa bàn xã hiện có 774 hộ dân, trong đó hơn 74% là đồng bào dân tộc thiểu số. Trước đây, tỷ lệ hộ nghèo rất cao do thiếu nước sản xuất. Từ khi có thủy lợi Ia Mơr, diện tích trồng lúa nước hai vụ đã tăng từ 40 ha lên 260 ha. Người dân đã có thể thoát nghèo nhờ trồng lúa và các cây trồng có giá trị kinh tế cao”.
Trong thời gian qua, một số kênh mương đã phát huy tốt hiệu quả, tăng được diện tích trồng lúa nước. Nếu như trước đây, một năm bà con chỉ làm được một vụ lúa nhờ vào nước trời. Vụ còn lại đành bỏ hoang ruộng đồng thì hiện tại bà con đã có thể sản xuất 2 vụ, thậm chí là 3 vụ. Nhiều hộ dân trước kia chỉ có thể trồng điều – loại cây ít cho thu nhập – nay đã chuyển đổi sang trồng lúa và các loại cây hoa màu khác. Những cánh đồng vốn khô cằn giờ đây đã tràn đầy sức sống.
Không chỉ góp phần nâng cao năng suất cây trồng, việc mở rộng hệ thống thủy lợi còn giúp xã Ia Mơ tận dụng tốt hơn tiềm năng đất đai. Cùng với cây lúa, người dân Ia Mơ cũng bắt đầu trồng thêm rau màu, hoa quả để đa dạng nguồn thu nhập.
Sự chuyển mình mạnh mẽ của vùng đất này khiến ai nấy đều vui mừng. Nhưng niềm mong mỏi lớn nhất của bà con chính là sớm có thêm hệ thống kênh nhánh để mở rộng diện tích canh tác.
Tuyến kênh dẫn nước vào đồng ruộng, nằm trong hệ thống thủy lợi Ia Mơr. Ảnh: Đăng Lâm.Nối dài những tuyến kênh
Theo ông Hoàng Bình Yên – Phó trưởng Ban quản lý Dự án thủy lợi Ia Mơ (thuộc Ban Quản lý Đầu tư Xây dựng thủy lợi 8, Bộ Nông nghiệp và Môi trường – chủ đầu tư dự án), sau khi nghị quyết được thông qua, đơn vị sẽ khẩn trương triển khai các thủ tục cần thiết để khởi công xây dựng 10 tuyến kênh nhánh dài 30,5 km, với tổng mức đầu tư 209 tỷ đồng. Dự kiến, dự án sẽ hoàn thành vào cuối năm 2026, mang dòng nước mát tưới tắm thêm 2.105 ha đất canh tác.
“Hiện tại, nhiều diện tích đất canh tác vẫn chưa có nước tưới, khiến người dân phải trồng điều, nhưng hiệu quả kinh tế rất thấp. Khi hệ thống kênh nhánh được hoàn thiện, người dân có thể chuyển đổi sang trồng lúa, chủ động phát triển mô hình kinh tế đa canh, giúp cải thiện thu nhập, ổn định đời sống”, ông Yên cho biết.
Hơn ai hết, người dân vùng biên Ia Mơ hiểu rõ giá trị của từng giọt nước. Có nước là có mùa màng, có nước là có cuộc sống no đủ. Việc đầu tư thêm hệ thống kênh nhánh không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần đảm bảo an ninh lương thực, ổn định đời sống cho đồng bào dân tộc nơi biên giới.
Bà con đang mong chờ từng ngày để thấy dòng nước mát tiếp tục lan tỏa, mang đến sự trù phú cho những cánh đồng, giúp họ vững bước trên con đường thoát nghèo, làm giàu. Tương lai mới đang chờ đón xã Ia Mơ khi những tuyến kênh nhánh mới sẽ tiếp tục nối dài, giúp hàng nghìn hộ dân an cư lạc nghiệp.