Nhiều cơ hội phá kỷ lục xuất khẩu nông, lâm, thủy sản

Bứt phá ngoạn mục trong tháng 9

Tại buổi họp báo thường kỳ sáng 6/10, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến thông tin, dù thiên tai dồn dập trong tháng 9/2025, nông nghiệp Việt Nam vẫn duy trì được đà tăng trưởng, đặc biệt là xuất khẩu, với tổng kim ngạch 9 tháng đạt hơn 52 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ 2024.

Theo Thứ trưởng, bão và mưa lớn trên diện rộng gây thiệt hại không nhỏ cho sản xuất ở các tỉnh miền Bắc, song kết quả cả nước cho thấy nhiều chỉ số khả quan. Lúa đã thu hoạch đạt 5,5 triệu ha, tăng 0,5% so với cùng kỳ, sản lượng ước gần 34,8 triệu tấn.

Đàn lợn giảm nhẹ 0,6% vì dịch tả lợn Châu Phi, nhưng sản lượng thịt hơi vẫn đạt hơn 4 triệu tấn, tăng 4,6%. Đàn gia cầm phát triển ổn định, tăng 3,7%, đưa sản lượng thịt gia cầm hơi xuất chuồng lên hơn 1,9 triệu tấn.

Lâm nghiệp cũng có dấu ấn với hơn 207.000 ha rừng trồng mới tập trung, tăng 10,6%, và sản lượng gỗ khai thác gần 18 triệu m³, cao hơn 8,7% so với cùng kỳ. Nuôi trồng thủy sản tiếp tục giữ nhịp, sản lượng 9 tháng đạt 7,26 triệu tấn, trong đó riêng tôm tăng 5,8%.

Điểm sáng lớn nhất nằm ở thương mại. Riêng tháng 9/2025, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 6,35 tỷ USD. Tính chung 9 tháng, con số lên tới 52,31 tỷ USD, trong đó nông sản chiếm 28,5 tỷ USD, thủy sản 8,12 tỷ USD, lâm sản 13,41 tỷ USD, còn chăn nuôi đóng góp 447,5 triệu USD.

Cơ cấu thị trường cho thấy sự mở rộng rõ nét: châu Á chiếm gần 44% tổng giá trị, Mỹ 23%, châu Âu hơn 14%, trong khi xuất khẩu sang Châu Phi tăng gần gấp đôi

Nhiều mặt hàng chủ lực tiếp tục khẳng định vị thế. Cà phê bứt phá với giá trị 6,98 tỷ USD, tăng hơn 61%, nhờ giá xuất khẩu bình quân đạt 5.658 USD/tấn. Cao su đạt 2,32 tỷ USD, tăng gần 11%, chủ yếu xuất sang Trung Quốc. Hạt điều thu về 3,75 tỷ USD, tăng 18,9%. Hạt tiêu, dù giảm về lượng, vẫn tăng gần 29% giá trị nhờ giá xuất khẩu cao.

Trong khi đó, gạo lại đi ngược xu hướng: lượng xuất khẩu giữ mức 7 triệu tấn nhưng giá trị giảm 18,5% vì giá bình quân sụt xuống còn 509 USD/tấn. Rau quả đạt 6,22 tỷ USD, tăng hơn 10%, với thị trường lớn nhất vẫn là Trung Quốc.

Thủy sản ghi nhận mức tăng trưởng ổn định, đạt 8,12 tỷ USD, trong đó tôm là mặt hàng mang về thặng dư lớn nhất. Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 12,52 tỷ USD, chiếm hơn một nửa thị phần tại Mỹ.

Tổng thể, cán cân thương mại nông, lâm, thủy sản thặng dư 15,93 tỷ USD, cao hơn 17,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, gỗ và sản phẩm gỗ, cà phê, rau quả, tôm, gạo, cá tra và hạt tiêu đều có mức thặng dư trên 1 tỷ USD, riêng gỗ chiếm tới 10,15 tỷ USD

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, những kết quả này cho thấy nông nghiệp Việt Nam đang giữ vai trò bệ đỡ trong bối cảnh biến động.

“Thiên tai, dịch bệnh và thị trường còn nhiều rủi ro, nhưng chúng ta đã tận dụng cơ hội từ giá cả quốc tế, mở rộng thị trường và duy trì được thặng dư kỷ lục. Đây là tín hiệu đáng mừng, song cũng là động lực để toàn ngành tiếp tục củng cố sản xuất, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa thị trường trong thời gian tới”, ông phân tích.

Hướng đến những kỷ lục

Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Vũ Đức Đam Quang cho biết, thương mại nông sản Việt Nam những năm qua không chỉ mở rộng về quy mô mà còn nâng cao chất lượng, hướng tới tiêu chuẩn toàn cầu.

Việt Nam đang đàm phán thêm 6 hiệp định mới để khai thác các thị trường tiềm năng như Trung Đông (Halal), Mỹ Latin, châu Phi và Trung Á. Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ động tháo gỡ rào cản thương mại, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe như quy định EUDR của EU hay kiểm soát gỗ và thủy sản của Hoa Kỳ.

Theo lãnh đạo Vụ, đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc để duy trì xuất khẩu mà còn là cơ hội để nông sản Việt Nam xây dựng thương hiệu minh bạch, trách nhiệm và bền vững.

Một điểm nhấn khác là sự tham gia tích cực của các tập đoàn quốc tế vào chuỗi giá trị nông sản Việt Nam. Thông qua các mô hình hợp tác công - tư (PPP) trong các ngành hàng cà phê, hồ tiêu, lúa gạo và thủy sản, doanh nghiệp đa quốc gia cùng nông dân và hiệp hội ngành hàng đang kiến tạo những chuỗi cung ứng minh bạch, có khả năng truy xuất nguồn gốc và giảm phát thải.

Ông Quang khẳng định, trong giai đoạn tới, Việt Nam sẽ ưu tiên lựa chọn dòng vốn FDI gắn với chuyển đổi xanh, khuyến khích dự án có cam kết chuyển giao công nghệ và liên kết với nông dân trong nước. Cùng với đó, việc phát triển thị trường tín chỉ carbon và áp dụng trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được xem như “tấm hộ chiếu xanh” giúp nông sản Việt củng cố chỗ đứng trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Đánh giá về thời cơ trong giai đoạn tới, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, nếu xuất khẩu nông, lâm, thủy sản duy trì được đà 5 tỷ USD/tháng (điều trong khả năng, nhất là khi các nước phương Tây thường có xu hướng tăng cường tiêu dùng dịp cuối năm), giá trị xuất khẩu toàn ngành sẽ đạt 67 tỷ USD trong năm 2025.

Nếu lạc quan hơn, mỗi tháng xuất khẩu 6 tỷ USD, ngành sẽ phá sâu kỷ lục của năm 2024 và đạt cột mốc 70 tỷ USD.

“Trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, thiên tai, xung đột và rào cản thương mại gia tăng, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn giữ vững ổn định sản xuất, đạt mức tăng trưởng tích cực với nhiều kim ngạch nhiều mặt hàng nông sản tăng cao", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Bên cạnh tập trung phát triển sản xuất, mở rộng thị trường xuất khẩu, Thứ trưởng cam kết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xác định rõ mục tiêu dài hạn trong phát triển nông nghiệp xanh, sinh thái, ứng dụng khoa học công nghệ và thúc đẩy mô hình nông nghiệp tuần hoàn, phát triển năng lượng tái tạo. Đây là tiền đề để ngành hoàn thành mục tiêu Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao và hướng đến những mốc tăng trưởng cao hơn nữa trong tương lai.