Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2025), Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ trình Quốc hội nhiều nội dung quan trọng liên quan đến sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai, điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050, và tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Đây là những vấn đề có ý nghĩa chiến lược đối với phát triển bền vững, bảo đảm an ninh lương thực, quản lý tài nguyên đất đai hiệu quả và thúc đẩy chuyển đổi nông thôn toàn diện.
Sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai: Tháo gỡ vướng mắc, đáp ứng thực tiễn
Bộ NN&MT đã hoàn thiện hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 để trình Quốc hội theo thủ tục rút gọn. Dự thảo Luật gồm 3 điều, tập trung vào 32 nội dung sửa đổi, bổ sung, chia thành 3 nhóm lớn:
Nhóm 1: Thể chế hóa quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ theo Kết luận 69-NQ/TW của Trung ương về sửa đổi Nghị quyết 18-NQ/TW, bao gồm: quy hoạch – kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giá đất; cơ chế tài chính; thanh tra, giải quyết tranh chấp; sử dụng đất trụ sở, cơ sở nhà nước sau sắp xếp, cổ phần hóa.
Nhóm 2: Sửa đổi nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh; tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật. Ví dụ: rút ngắn thời hạn thông báo thu hồi đất từ 90 xuống 60 ngày với đất nông nghiệp; từ 180 xuống 120 ngày với đất phi nông nghiệp.
Nhóm 3: Các nội dung liên quan đến phân cấp, phân quyền, phù hợp mô hình chính quyền 2 cấp sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
Đáng chú ý, dự thảo bổ sung 3 trường hợp thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, công cộng: (i) Dự án đầu tư công khẩn cấp; (ii) Dự án đã thỏa thuận trên 75% diện tích đất và số hộ dân; (iii) Tạo quỹ đất thanh toán hợp đồng BT.
Luật cũng mở rộng quyền của người sử dụng đất: cho phép lựa chọn trả tiền thuê đất hằng năm hoặc một lần, được thế chấp theo thời hạn thanh toán; Nhà nước quy định bảng giá đất 5 năm/lần, bồi thường căn cứ bảng giá và hệ số điều chỉnh.
Điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia: Gắn với địa giới hành chính mới
Thực hiện Nghị quyết 174/2024/QH15, Bộ NN&MT đã phối hợp với các bộ ngành, địa phương tổng kết, khảo sát nhu cầu để lập điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050.
Ngày 5/4/2025, Bộ đã trình Chính phủ Tờ trình 22/TTr-BNNMT về điều chỉnh quy hoạch.
Ngày 26/4/2025, Bộ Chính trị giao tiếp tục hoàn thiện báo cáo theo địa giới hành chính mới sau sắp xếp đơn vị hành chính các cấp.
Ngày 15/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết 66.3/2025/NQ-CP tháo gỡ vướng mắc trong thời gian quy hoạch chưa được phê duyệt điều chỉnh.
Trong thời gian tới, Bộ NN&MT sẽ phối hợp Bộ Tài chính (cơ quan chủ trì quy hoạch tổng thể quốc gia) để hoàn thiện phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia, bảo đảm thống nhất với quy hoạch tổng thể và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Tổng kết 5 năm Chương trình Nông thôn mới: Gần 80% số xã đạt chuẩn
Giai đoạn 2021-2025, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả nổi bật.
Cả nước có 6.319/7.949 xã (79,5%) đạt chuẩn nông thôn mới, vượt mục tiêu đề ra 75%.
276 đơn vị cấp huyện và 21 tỉnh/thành phố được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới.
Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 58 triệu đồng/năm, tăng 1,3 lần so với năm 2020.
Tỷ lệ hộ nghèo nông thôn giảm còn 2,7%, góp phần vào mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Bộ NN&MT cũng ghi nhận nhiều mô hình sáng tạo: nông thôn xanh – thông minh; gắn xây dựng nông thôn mới với OCOP, du lịch cộng đồng, phát triển hạ tầng số; đồng thời phát huy vai trò cộng đồng, doanh nghiệp, hợp tác xã trong huy động nguồn lực.
Tuy vậy, báo cáo chỉ ra các khó khăn: chênh lệch vùng miền, một số xã miền núi, hải đảo đạt chuẩn thấp; nguồn lực hạn chế; tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản; nguy cơ tái nghèo do thiên tai, dịch bệnh.
Đánh giá và kiến nghị
Bộ NN&MT nhận định: Việc sửa đổi Luật Đất đai và điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là cấp thiết để tháo gỡ ách tắc, tạo nguồn lực phát triển. Chương trình Nông thôn mới đã đi vào chiều sâu, song cần cơ chế đặc thù cho vùng khó khăn, gắn với chuyển đổi số và kinh tế xanh.
Do đó, Bộ kiến nghị Quốc hội, Chính phủ: (i) Sớm thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai tại Kỳ họp 10 để có hiệu lực từ 1/1/2026. (ii) Cho phép lùi thời điểm trình điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia sang sau Kỳ họp 10, để bảo đảm đồng bộ với quy hoạch tổng thể quốc gia. (iii) Ban hành nghị quyết mới về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, với mục tiêu nâng cao chất lượng, phát triển nông thôn xanh – thông minh – bền vững.
Các nội dung trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 đều gắn với những vấn đề trọng yếu của quốc gia: đất đai, quy hoạch và nông thôn mới. Đây là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện thể chế, tạo đột phá trong quản lý, khai thác nguồn lực đất đai, đồng thời nâng cao đời sống người dân nông thôn, thúc đẩy phát triển xanh, bền vững trong giai đoạn tới.