Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào hệ thống cảnh báo sớm

Buổi lễ diễn ra trực tiếp tại Trung tâm Điều hành tác nghiệp khí tượng thủy văn (KTTV), Cục Khí tượng Thủy văn và kết nối trực tuyến từ Hà Nội đến 210 điểm cầu, gồm trụ sở các Đài KTTV khu vực, Đài KTTV tỉnh, thành phố và các đơn vị liên quan.

Ngày Khí tượng Thế giới (23/3) có chủ đề "Chung tay vì một hệ thống cảnh báo sớm toàn diện". Thông điệp nhằm kêu gọi tăng cường năng lực quốc gia và thúc đẩy hợp tác ở mọi cấp độ, đảm bảo cho hệ thống cảnh báo sớm hoạt động hiệu quả từ quy mô toàn cầu đến quy mô địa phương góp phần rút ngắn khoảng cách trong dự báo, cảnh báo thiên tai.

Khoa học công nghệ - Nâng cao năng lực cảnh báo sớm

Phát biểu tại lễ Phát động, ông Nguyễn Thượng Hiền, Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn cho biết: Cùng với Tổ chức Khí tượng Thế giới – WMO, ngành KTTV Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, đóng góp quan trọng vào sự an toàn và thịnh vượng của xã hội. Với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, công tác quan trắc, truyền tin và dự báo ngày càng chính xác, hỗ trợ hiệu quả cho các lĩnh vực kinh tế và đời sống.

“Thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số, ngành KTTV đã từng bước ứng dụng trí tuệ nhân tạo - AI, dữ liệu lớn - Big Data và chuyển đổi số vào công tác quan trắc, dự báo. Chúng ta đã triển khai thành công nhiều dự án quan trọng nhằm nâng cấp hệ thống quan trắc, hiện đại hóa công nghệ dự báo, đồng thời nâng cao năng lực cán bộ. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế như hệ thống quan trắc chưa đồng bộ, năng lực dự báo cần tiếp tục cải thiện và nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu”, ông Nguyễn Thượng Hiền nhấn mạnh.

Năm 2025, không chỉ là dấu mốc 75 năm Ngày Khí tượng Thế giới mà còn là 80 năm ngày thành lập Cơ quan Khí tượng Thủy văn Việt Nam, là năm cuối để thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, là năm chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV. Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn đề nghị toàn ngành tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết 57, ưu tiên ứng dụng công nghệ AI, Big Data, IoT vào công tác khí tượng thủy văn. Phát triển mạng lưới quan trắc hiện đại, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế về chia sẻ dữ liệu.

Ngành KTTV sẽ từng bước nâng cao năng lực dự báo các hiện tượng thời tiết cực đoan, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm đa thiên tai đảm bảo thông tin kịp thời và chính xác. Phát triển đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao, tập trung đào tạo nguồn nhân lực trẻ để đáp ứng yêu cầu mới. Công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của KTTV trong phòng chống thiên tai cũng sẽ được tăng cường. Bên cạnh đó là đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ sự hỗ trợ về kỹ thuật, công nghệ và đào tạo nhân lực về cảnh báo sớm.

Huy động tối đa nguồn lực cho cảnh báo sớm

Chia sẻ về hệ thống cảnh báo sớm tại Việt Nam, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, Cục Khí tượng Thủy văn cho biết: Hiện nay, mạng lưới quan trắc KTTV quốc gia gồm 217 trạm khí tượng bề mặt, gần 2.000 trạm đo mưa tự động, 426 trạm thủy văn, 27 trạm khí tượng hải văn cùng 10 trạm radar thời tiết hiện đại. Hệ thống này đang giúp theo dõi, giám sát, dự báo và cảnh báo kịp thời các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như bão, lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn.

“Một bản tin dự báo có giá trị không chỉ nhờ vào phương pháp phân tích hiện đại mà còn phụ thuộc chặt chẽ vào chất lượng dữ liệu quan trắc và sự phối hợp giữa các đơn vị trong hệ thống. Không có quan trắc đầy đủ, không có dữ liệu chính xác thì dù mô hình dự báo có tiên tiến đến đâu cũng không thể đưa ra những bản tin hữu ích đến với nhân dân”, ông Mai Văn Khiêm chia sẻ.

Phát biểu bế mạc buổi lễ, bà Đặng Thanh Mai, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn bày tỏ: Thông điệp Ngày Khí tượng thế giới được truyền tải rộng rãi chính là sự động viên, niềm cổ vũ lớn lao cho đội ngũ cán bộ ngành KTTV tiếp tục làm việc, cống hiến và tận tâm hơn nữa.

Trong thông điệp năm nay, Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng thế giới Celeste Saulo nhấn mạnh, các quốc gia thành viên cần huy động tối đa nguồn lực để hoàn thiện hệ thống cảnh báo sớm, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. Vì vậy, ngành KTTV mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ từ Chính phủ, từ các đối tác quốc tế và từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Phó Cục trưởng Đặng Thanh Mai khẳng định, thời gian tới, ngành KTTV cam kết sẽ tiếp tục tập trung các nguồn lực để phát triển đồng bộ theo hướng hiện đại hóa và tự động hóa các hoạt động dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn; từng bước đứng ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội và nhân dân.