Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận được Báo cáo số 1131/BCUBTVQH15 ngày 24 tháng 12 năm 2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc Báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội trong tháng 10 và tháng 11 năm 2024, Thông báo số 4841/TB-TTKQH ngày 19 tháng 12 năm 2024 của Tổng thư ký Quốc hội về việc thông báo Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội trong tháng 10 và tháng 11 năm 2024, theo đó có đề nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo các Bộ, ngành và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố “Kiểm soát chặt chẽ việc đấu giá quyền sử dụng đất ở để đảm bảo minh bạch và xử lý nghiêm đối với các đối tượng có hành vi thông đồng, lợi dụng đấu giá đất để thao túng, lũng đoạn thị trường bất động sản”.
Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận được Báo cáo số 1131/BCUBTVQH15 ngày 24 tháng 12 năm 2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc Báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội trong tháng 10 và tháng 11 năm 2024, Thông báo số 4841/TB-TTKQH ngày 19 tháng 12 năm 2024 của Tổng thư ký Quốc hội về việc thông báo Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội trong tháng 10 và tháng 11 năm 2024, theo đó có đề nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo các Bộ, ngành và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố “Kiểm soát chặt chẽ việc đấu giá quyền sử dụng đất ở để đảm bảo minh bạch và xử lý nghiêm đối với các đối tượng có hành vi thông đồng, lợi dụng đấu giá đất để thao túng, lũng đoạn thị trường bất động sản”.
Đồng thời, Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận được Công văn số 487/VPCP-NN ngày 17 tháng 01 năm 2025 của Văn phòng Chính phủ về thư của Đại biểu Quốc hội, theo đó Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường tổng hợp, nghiên cứu trong quá trình triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 134/CĐ-TTg ngày 14 tháng 12 năm 2024 đối với giải pháp liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất ở do Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang nêu tại thư gửi Thủ tướng Chính phủ ngày 31 tháng 12 năm 2024.
Bộ Tài nguyên và Môi trường trân trọng cảm ơn Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quan tâm tổng hợp kiến nghị của cử tri và Nhân dân, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang đã quan tâm có các 2 kiến nghị về giải pháp liên quan đến công tác đấu giá quyền sử dụng đất. Về nội dung này, Bộ Tài nguyên và Môi trường xin báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh, cử tri và Nhân dân như sau:
1. Nội dung ý kiến phản ánh, kiến nghị của cử tri, nhân dân và Đại biểu Quốc hội Cử tri, nhân dân và Đại biểu Quốc hội nêu ý kiến phản ánh, kiến nghị về việc trong thời gian qua công tác tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại một số địa phương vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định như hiện tượng người tham gia đấu giá trả giá cao bất thường, có dấu hiệu thổi giá, hoặc thông đồng, cấu kết thao túng giá để trục lợi.
2. Giải pháp đã thực hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó đã bổ sung, hoàn thiện các quy định về đấu giá quyền sử dụng đất trong Luật Đất đai năm 2024, Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30 tháng 7 năm 2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai. Đồng thời, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Bộ Tư pháp trong quá trình trình xây dựng và ban hành Luật số 37/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản và Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật số 37/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản đảm bảo phù hợp với thực tế. Trong đó đã có bổ sung quy định về điều kiện của tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá để khắc phục các bất cập trong thời gian qua như tiền đặt trước quá thấp (tại điểm c khoản 1 Điều 55 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30 tháng 7 năm 2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai đã bổ sung quy quy định “Phải nộp tiền đặt trước bằng 20% tổng giá trị thửa đất, khu đất tính theo giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất”, tại khoản 2 Điều 70 Luật Đấu giá tài sản năm 2016 (được sửa đổi, bổ sung theo quy định tại Luật số 37/2024/QH15) đã quy định:“Người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị hủy, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì bị cấm tham gia đấu giá đối với loại tài sản đó trong thời hạn từ 06 tháng đến 05 năm.” Về thanh tra, kiểm tra và chỉ đạo các địa phương ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất đảm bảo đúng pháp luật, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 82/CĐ-TTg ngày 21 tháng 8 năm 2024 về việc kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội thành lập đoàn kiểm tra đột xuất tại huyện Thanh Oai và Hoài Đức (Công văn số 5697/BTNMTQHPTTNĐ ngày 21 tháng 8 năm 2024 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc cử Đoàn kiểm tra đột xuất nắm tình hình và báo cáo về công tác đấu giá quyền sử dụng đất tại huyện Thanh Oai và huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội).
Qua đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã kịp thời ban hành Công văn số 5774/BTNMT-QHPPTNĐ ngày 23 tháng 8 năm 2024 về việc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất theo quy định của pháp luật đất đai gửi các địa phương, trong đó yêu cầu khi áp dụng giá đất trong bảng giá đất phục vụ cho công tác quản lý đất đai phải chỉ đạo rà soát, trường hợp tại khu vực, vị trí cần áp dụng bảng giá đất mà giá đất chưa phù hợp với thực tế thì căn cứ quy định của pháp luật và tình hình thực tế của địa phương để quyết định điều chỉnh bảng giá đất do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 tại khu vực, vị trí đó để áp dụng đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2025. Trình tự điều chỉnh bảng giá đất thực hiện theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 71/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định về giá đất. Đồng thời, Bộ đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng rà soát công tác tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn đảm bảo đúng pháp luật, công khai, minh bạch; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định pháp luật trong đấu giá quyền sử dụng đất, ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra công tác đấu giá quyền sử dụng đất tại địa phương, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 134/CĐ-TTg ngày 14 tháng 12 năm 2024 kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất. Tại Công điện nêu trên Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo: - Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng rà soát công tác tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn đảm bảo đúng pháp luật, công khai, minh bạch; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định của pháp luật trong đấu giá quyền sử dụng đất, ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường. Trong đó tập trung thực hiện một số giải pháp như:
+ Tổ chức công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị khu vực tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất và các khu 4 vực lân cận; có biện pháp bảo đảm nguồn cung bất động sản nhà ở, đất ở phù hợp với khả năng tiếp cận và thanh toán của đại đa số người dân có nhu cầu, khắc phục tình trạng mất cân đối cung - cầu trên thị trường bất động sản;
+ Trước khi xác định giá khởi điểm theo bảng giá đất phục vụ công tác đấu giá quyền sử dụng đất phải tiến hành rà soát, điều chỉnh, bổ sung giá đất tương ứng trong bảng giá đất tại khu vực, vị trí tổ chức đấu giá theo quy định của pháp luật về đất đai, bảo đảm giá khởi điểm đưa ra đấu giá phải phù hợp với điều kiện cơ sở hạ tầng đã đầu tư và mặt bằng giá đất thực tế tại khu vực tổ chức đấu giá;
+ Chỉ đạo việc xây dựng phương án đấu giá quyền sử dụng đất phải bảo đảm chặt chẽ, khoa học, có sự kiểm soát của cơ quan chức năng, tránh tình trạng lợi dụng việc đấu giá để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường, trong đó lưu ý về quy định rút ngắn thời hạn nộp tiền trúng đấu giá, xác định mức tiền phải nộp lần đầu phù hợp để hạn chế tình trạng bỏ cọc; chỉ đạo đơn vị được giao tổ chức thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, tổ chức hành nghề đấu giá tài sản lựa chọn hình thức, phương thức đấu giá phù hợp để hạn chế hành vi thông đồng, dìm giá hoặc thổi giá;
+ Rà soát nhu cầu đất ở tại địa phương, lập quy hoạch và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng các khu đất dự kiến tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất; đồng thời xem xét bố trí quỹ đất phù hợp để thực hiện giao đất tái định cư, giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất cho các đối tượng quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 3 Điều 124 của Luật Đất đai năm 2024;
+ Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất để bảo đảm công khai, minh bạch; căn cứ quy định của pháp luật hiện hành, có biện pháp phù hợp để quản lý chặt chẽ thông tin về lịch sử tham gia đấu giá và dòng tiền trong tài khoản thanh toán của người trúng đấu giá, nhất là các trường hợp có biểu hiện bất thường trong đấu giá như: một người hoặc nhóm người đăng ký đấu giá nhiều thửa đất trong cùng một khu đất đấu giá, người tham gia đấu giá bỏ giá cao bất thường hoặc trúng giá cao nhưng bỏ cọc,… nhằm hạn chế các hiện tượng tiêu cực có thể xảy ra;
- Bộ trưởng Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Xây dựng và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương rà soát, hoàn thiện quy định của pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất, thực hiện chuyển đổi số trong công tác đấu giá tài sản (bao gồm cả đấu giá quyền sử dụng đất) để đảm bảo đầy đủ thông tin công khai, minh bạch, chặt chẽ, khoa học, tránh bị lợi dụng trong quá trình tham gia và thực hiện đấu giá tài sản, trong đó có đấu giá quyền sử dụng đất; bổ sung chế tài xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực đấu giá, nhất là các hành vi thông đồng, dìm giá, thổi giá, thao túng giá, lợi dụng đấu giá để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường; bổ sung quy định điều kiện hạn chế cho phép tham gia đối với người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất mà trước đó đã có các hành vi vi phạm hoặc cố ý bỏ cọc nhằm trục lợi. Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Xây dựng và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện các giải pháp để chấn chỉnh kịp thời công tác đấu giá quyền sử dụng đất.
3. Giải pháp trong thời gian tới Trong thời gian tới để triển khai Công điện số 134/CĐ-TTg ngày 14 tháng 12 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất và tiếp thu ý kiến góp ý của Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang, ý kiến của cử tri và Nhân dân cả nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị tiếp tục thực hiện một số giải pháp sau:
3.1. Hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến công tác đấu giá quyền sử dụng đất Luật Đất đai năm 2024, Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30 tháng 7 năm 2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai mới được ban hành và có hiệu lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024, Luật số 37/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản được ban hành ngày 27 tháng 6 năm 2024 và có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2025; tiếp thu ý kiến góp ý của Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh thì Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành có liên quan và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tiếp tục rà soát quy định của pháp luật đất đai về điều kiện tham gia đấu giá quyền sử dụng đất của cá nhân, thời hạn và thủ tục nộp tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất. Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp cần chủ trì rà soát các quy định của Luật Đấu giá và văn bản quy định chi tiết thi hành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 134/CĐ-TTg, đồng thời tiếp thu ý kiến góp ý của Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh về các nội dung liên quan đến thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản.
3.2. Về tổ chức thực hiện Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo rà soát công tác đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn để thực hiện đúng quy định của Luật Đất đai năm 2024 và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 6 134/CĐ-TTg, kịp thời chỉ đạo xử lý các tổ chức, cá nhân có vi phạm.
3.3. Về điều tiết thị trường bất động sản Cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về thị trường bất động sản có trách nhiệm nghiên cứu đánh giá tình hình để thực hiện các giải pháp điều tiết thị trường bất động sản theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản năm 2023 thông qua việc đánh giá cụ thể, chính xác về tình hình và cung - cầu để phát triển thị trường bất động sản trên cơ sở tôn trọng quy luật thị trường, quy luật cạnh tranh song song với việc phát huy vai trò quản lý của Nhà nước, các công cụ chính sách để can thiệp, kiểm soát khi cần thiết một cách phù hợp, kịp thời, hiệu quả, không để diễn ra các hành vi có thể thao túng gây biến động giá đất trên thị trường.
Trên đây là Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường về kiểm soát chặt chẽ việc đấu giá quyền sử dụng đất ở thời gian qua, trân trọng kính gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Thịnh - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang để thông tin tới cử tri. Bộ Tài nguyên và Môi trường trân trọng cảm ơn và rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, đồng hành của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đại biểu Quốc hội, cử tri và Nhân dân trong công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường của đất nướ