Thảo luận nội dung cho COP30 về biến đổi khí hậu

Hoạt động của Đoàn đàm phán Việt Nam tại SB62

Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Lê Ngọc Tuấn đã tham dự các cuộc họp tham vấn của Chủ tịch SB62 với các Trưởng đoàn để thống nhất Chương trình nghị sự SB62. 

Thông qua các nhóm đàm phán mà Việt Nam là thành viên (G77 và Trung Quốc, Nhóm LMDC), Việt Nam đã cùng các quốc gia trao đổi để có thể đưa thêm nội dung vào chương trình nghị sự SB62. Sau nhiều phiên đàm phán kín, nhóm các nước đang phát triển đồng ý rút đề xuất bổ sung nội dung "Thúc đẩy hợp tác quốc tế và giải quyết các mối quan ngại với các biện pháp đơn phương hạn chế thương mại liên quan đến biến đổi khí hậu". Nội dung này sẽ được thảo luận trong “Chương trình làm việc chuyển đổi công bằng”.

Đối với đề xuất bổ sung nội dung đàm phán về Điều 9.1 của Thỏa Thuận Paris vào chương trình nghị sự SB62, Chủ tịch SBI và SBSTA sẽ tổ chức tham vấn và báo cáo lại kết quả tại SB63. Trên cơ sở này, các Bên xem xét nhằm xác định các bước tiếp theo - có thể bao gồm một nội dung đàm phán độc lập trong chương trình nghị sự về vấn đề này. 

Ông Lê Ngọc Tuấn cũng tham dự Cuộc họp tham vấn không chính thức của Chủ tịch COP30 với các Trưởng đoàn đàm phán về các nội dung hướng tới COP30 vào ngày 15/6. Trước đó là Cuộc họp các đầu mối quốc gia tham gia Cam kết làm mát toàn cầu trong các ngày 13 và 14/6/2025.

Bên lề Hội nghị SB62, thành viên Cục Biến đổi khí hậu tham dự cuộc họp đối tác JCM toàn cầu do Nhật Bản tổ chức. Cuộc họp nhằm chia sẻ thông tin về triển khai JCM với các quốc gia thành viên, cập nhật về hướng dẫn thực hiện các dự án JCM, đề xuất nội dung thúc đẩy hợp tác với các bên. 

Cho tới nay, đã có 31 quốc gia ký Thỏa thuận hợp tác triển khai JCM với Nhật Bản. Các dự án trong khuôn khổ JCM liên quan tới hầu hết các lĩnh vực để hỗ trợ triển khai NDC của các quốc gia như năng lượng, nông nghiệp, LULUCF, quản lý chất thải.

Sau khi hoàn thiện các thủ tục trong nước nhằm hỗ trợ triển khai cơ chế JCM, Việt Nam có thể tiếp tục thực hiện các dự án JCM. Việt Nam đề xuất phía Nhật Bản có thể hỗ trợ Việt Nam thực hiện NDC 3.0 thông qua triển khai các dự án trong khuôn khổ JCM và lồng ghép vào lộ trình tài chính. 

Phía Nhật Bản thống nhất trao đổi với đầu mối JCM của Việt Nam để đưa ra đề xuất dự án tiềm năng.

Mục tiêu thích ứng toàn cầu (GGA)

Ngay từ những ngày đầu diễn ra SB62, các cuộc họp xoay quanh Mục tiêu thích ứng toàn cầu (Global Goal on Adaptation - GGA) diễn ra liên tục nhằm thúc đẩy tiến trình hoàn thiện bộ chỉ số thích ứng. Hội thảo kỹ thuật đã rút gọn danh mục từ 10.000 chỉ số ban đầu xuống còn 490 chỉ số. Nhóm các nước đang phát triển G77 và Trung Quốc mong muốn tiếp tục thu hẹp danh sách này xuống dưới 100 chỉ số.

Các nước đề xuất xây dựng tiêu chí loại bỏ những chỉ số không liên quan trực tiếp đến GGA, đồng thời thảo luận khả năng đưa vào các chỉ số về phương tiện thực hiện như tài chính và chuyển giao công nghệ. Tuy đề xuất này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ G77 và Trung Quốc, song các nước phát triển như Liên minh châu Âu (EU), Canada và Nhật Bản vẫn tỏ ra thận trọng.

Mặt khác, các Bên quốc gia đang thảo luận một số nội dung khác, như tính khả thi trong việc áp dụng các chỉ số trên toàn cầu, sự phù hợp theo bối cảnh quốc gia, và việc lồng ghép yếu tố giới cũng như sự nhạy cảm với trẻ em. Mặc dù chưa có đồng thuận cuối cùng, các cuộc tham vấn không chính thức đã được khởi động để điều chỉnh bộ chỉ số và giúp đưa ra đưa ra quyết định tại COP30.

Chương trình làm việc Sharm el-Sheikh về nông nghiệp và an ninh lương thực

Năm 2025 là năm đàm phán thứ 3 của Chương trình làm việc Sharm el-Sheikh. Hội thảo đầu tiên có chủ đề tăng cường hệ thống tài chính hỗ trợ nông nghiệp thích ứng với khí hậu. Các đại biểu trao đổi về việc tích hợp lộ trình giảm phát thải khí nhà kính và mục tiêu thích ứng biến đổi khí hậu vào kế hoạch đầu tư quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp.

Hội thảo nhấn mạnh yêu cầu nâng cao năng lực cho các quốc gia kém phát triển nhất (LDCs) để tiếp cận nguồn tài chính khí hậu, cũng như lồng ghép rủi ro do biến đổi khí hậu vào quy hoạch ngành nông nghiệp. Tuy có sự đồng thuận rộng rãi, nhưng các chi tiết cụ thể về các cấu trúc cơ chế hỗ trợ tài chính vẫn cần tiếp tục hoàn thiện.

Kế hoạch hành động giới (GAP)

Dựa trên Chương trình Lima và Kế hoạch hành động giới (Gender Action Plan - GAP), các đại biểu nêu bật những thách thức hiện nay như dữ liệu chưa đầy đủ, năng lực quốc gia còn hạn chế và thiếu nguồn tài chính cho các chương trình khí hậu liên quan đến giới.

Các cuộc thảo luận xoay quanh việc sửa đổi GAP, hướng tới xây dựng các khuyến nghị sẽ được xem xét tại COP30. Mục tiêu là tích hợp vấn đề bình đẳng giới một cách hệ thống hơn trong công tác quản trị và chính sách khí hậu.

Đánh giá nỗ lực toàn cầu (GST)

GST là cơ chế đánh giá định kỳ nhằm đo lường tiến độ thực hiện các mục tiêu toàn cầu, đặc biệt là giữ nhiệt độ trung bình toàn cầu không tăng quá 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp. GST được tổ chức 5 năm một lần, và vòng đánh giá đầu tiên (GST1) đã được hoàn tất tại COP28 (năm 2023). 

Tại SB62, các Bên đã bàn thảo về phạm vi chuẩn bị cho lần đánh giá thứ hai, dự kiến diễn ra năm 2028. Nhóm các quốc gia đang phát triển đề xuất đưa nội dung tổn thất và thiệt hại trở thành thành một phần riêng biệt trong GST2. Trong khi đó, một số nước phát triển muốn bổ sung nội dung liên quan đến hệ sinh thái và khu vực miền núi khó khăn. 

Các nước phát triển đề xuất xây dựng phạm vi GST căn cứ vào Quyết định 19/CMA1 do các Bên tham gia Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu đã thống nhất. Về nguồn số liệu, bên cạnh Báo cáo Đánh giá lần thứ 7 của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC AR7), cũng có đề xuất sử dụng các báo cáo minh bạch hai năm một lần của các quốc gia làm nguồn tham khảo bổ sung.

Một số nội dung khác 

Về việc cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định lần thứ 3 (NDC 3.0), tại các sự kiện cấp cao ngày 17–18/6, các Bên được yêu cầu và khuyến nghị chuẩn bị NDC 3.0 có mục tiêu cao hơn và nộp trước tháng 9/2025, để kịp thời tổng hợp vào Báo cáo xây dựng NDC trước khi diễn ra COP30.

NDC 3.0 cần hướng đến mục tiêu giữ nhiệt độ toàn cầu tăng không quá 1,5°C theo Thỏa thuận Paris, đồng thời, đảm bảo tích hợp các nội dung thích ứng và chuyển đổi công bằng. Các quốc gia được khuyến khích đưa ra mục tiêu ngành cụ thể, nâng cao chất lượng dữ liệu và mở rộng sự tham gia của các bên liên quan.

Về lộ trình tài chính khí hậu Baku–Belém, nước chủ trì COP29, COP 30 là Azerbaijan và Brazil đã cập nhật tiến độ xây dựng lộ trình. Chủ tịch COP đã nhận được 114 ý kiến đóng góp từ các Bên về cấu trúc, định hướng và cơ chế quản trị cho Mục tiêu định lượng tổng thể tài chính khí hậu. Các cuộc tham vấn tiếp tục diễn ra vào ngày 18–19/6. Nhóm nước đang phát triển đề xuất tăng hỗ trợ tài chính không hoàn lại và các khoản vay ưu đãi từ nguồn tài chính công. Trong khi đó, các nước phát triển ưu tiên mô hình đầu tư, cho vay có sự tham gia của khu vực tư nhân và các ngân hàng phát triển đa phương.