Chia sẻ tại Tọa đàm “Hoàn thiện pháp luật để kiểm soát thuốc lá mới - Từ thực tiễn đến chính sách” ngày 3/6, nhiều chuyên gia cho rằng, nên sửa Luật Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để phù hợp với nhiều thay đổi hiện nay.
Đảm bảo hài hòa lợi ích các bên
Tại tọa đàm, các đại biểu nhấn mạnh sự bình đẳng, công bằng với mọi đối tượng liên quan đến các sản phẩm thuốc lá. Theo đó, thuốc lá là ngành hàng liên đới nhiều nhóm đối tượng, từ người hút thuốc, cộng đồng (người không hút thuốc, giới trẻ), doanh nghiệp, nhà đầu tư, nông dân trồng nguyên liệu, đến khách du lịch, người lao động nước ngoài đang lưu trú tại Việt Nam…
Do vậy, việc sửa luật cũng cần cân nhắc lợi ích hài hòa của các bên, vì mọi đối tượng đều có lý do để được bảo vệ, từ giới trẻ cho đến người hút thuốc, cũng như các nhà đầu tư và doanh nghiệp đang tham gia hiện nay.
Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: Quang Vinh.Ở góc độ pháp lý, ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp chia sẻ, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, có khái niệm “thuốc lá” được định nghĩa là “sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào” và cũng bao gồm “các dạng khác” - điều mà các nhà làm luật đã dự trù cho những thay đổi trong tương lai.
Theo ông Hải, trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan là cần thể chế hóa chính sách của Đảng, Quốc hội thành pháp luật. Đầu tiên là sửa Luật Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Song song đó, sửa danh mục của Luật Đầu tư, gồm 2 danh mục: Hàng hóa bị cấm và hàng hóa được phép kinh doanh có điều kiện.
Sửa điều khoản “thuốc lá là sản phẩm kinh doanh có điều kiện, trừ thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và đưa vào danh mục cấm". Tiếp theo là Luật quản lý ngoại thương cần đưa các sản phẩm này vào danh mục cấm xuất nhập khẩu.
Đánh giá toàn diện các nhóm đối tượng liên quan
Tương tự, bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng Ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho biết: “Dưới góc độ cơ quan giám sát phản biện xã hội, góc độ của xã hội, góc độ người tiêu dùng, mục tiêu bảo vệ sức khoẻ cộng đồng của Nghị quyết 173 là đúng đắn”.
Bà Liên cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá và thận trọng xem xét tác động toàn diện đến các nhóm đối tượng liên quan, đặc biệt người tiêu dùng, khi hơn 18 triệu người hút thuốc lá tại Việt Nam đang có xu hướng chuyển sang thuốc lá mới.
Mua bán, phân phối thuốc lá phải có giấy phép. Ảnh: minh họa.Nếu xác định thuốc lá mới thuộc nhóm thuốc lá, cần có định nghĩa rõ ràng để thống nhất trong quản lý, tránh tình trạng người tiêu dùng và các cơ quan thực thi nhầm lẫn khái niệm về các sản phẩm này.
Vì vậy, từ góc độ hoàn thiện thể chế, cần sớm rà soát, điều chỉnh đồng bộ giữa các đạo luật liên quan như Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Luật Đầu tư, Luật Quản lý ngoại thương và các văn bản hướng dẫn thi hành... đồng thời lấy ý kiến đa chiều từ các bên liên quan.
Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hành lang pháp lý minh bạch, đồng bộ giữa các văn bản pháp lý, và dung hòa quyền lợi giữa các bên.