Năm 2025, WHO lựa chọn chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” (Exposing the lie: Tobacco’s deceptive allure) nhằm làm rõ một trong những vấn đề nhức nhối hiện nay: sự thao túng truyền thông của các tập đoàn thuốc lá để đánh bóng hình ảnh sản phẩm, biến thuốc lá thành biểu tượng của sự sành điệu, cá tính và hấp dẫn – đặc biệt trong mắt giới trẻ.
Nhiều chiêu trò quảng cáo thuốc lá
Trong nhiều thập kỷ qua, ngành công nghiệp thuốc lá đã sử dụng những chiêu trò quảng cáo tinh vi, tài trợ cho các chương trình giải trí, sử dụng người nổi tiếng, thiết kế bao bì bắt mắt, và thậm chí tận dụng mạng xã hội để tiếp cận người tiêu dùng trẻ tuổi. Những thông điệp như “thuốc lá điện tử ít hại hơn”, “thuốc lá giúp thư giãn”, hay “hút thuốc là cá tính” đã len lỏi vào đời sống hàng ngày, gây hiểu lầm nghiêm trọng về mức độ nguy hại thực sự của thuốc lá.
Theo thống kê của WHO, mỗi năm có hơn 8 triệu người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Trong đó, gần 1,3 triệu người là nạn nhân của hút thuốc thụ động. Đáng lo ngại hơn, tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng gia tăng ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Chủ đề năm nay là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ: Thuốc lá không bao giờ là “vô hại” hay “thời thượng” như cách mà các tập đoàn cố tình dựng lên. Mọi hình thức của thuốc lá - dù là truyền thống hay điện tử - đều chứa chất gây nghiện và độc hại, gây tổn thương nghiêm trọng cho hệ hô hấp, tim mạch và làm tăng nguy cơ ung thư.
Việc “vạch trần” sự thật đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng – từ cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức truyền thông, nhà trường, cho đến từng cá nhân. Mỗi người có thể đóng vai trò tích cực trong việc tuyên truyền, giáo dục, và tạo môi trường sống lành mạnh, không khói thuốc.
Nhân Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2025, hãy cùng nhau lên tiếng vì một thế giới khỏe mạnh hơn – nơi không có chỗ cho những lời dối trá được bọc đường từ ngành công nghiệp thuốc lá.
Chung tay vì Việt Nam không thuốc láThuốc lá - gánh nặng kéo dài với sức khỏe và kinh tế
Việt Nam đang phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng do sử dụng thuốc lá, không chỉ về sức khỏe mà còn là gánh nặng kinh tế lớn cho xã hội.
Theo số liệu mới nhất, hiện có hơn 15 triệu người hút thuốc tại Việt Nam. Điều đáng lo ngại là mỗi năm, thuốc lá gây ra trên 100.000 ca tử vong sớm, tương đương với gần 300 người chết mỗi ngày vì các bệnh lý liên quan như ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính...
Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, thuốc lá còn là nguyên nhân gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. Nghiên cứu của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022 chỉ ra rằng, tổng chi phí y tế và mất năng suất lao động do bệnh tật và tử vong sớm liên quan đến sử dụng thuốc lá mỗi năm lên tới 108 nghìn tỷ đồng. Con số này gấp 5 lần nguồn thu thuế từ thuốc lá mang lại cho ngân sách nhà nước, cho thấy việc hút thuốc không hề "lợi về kinh tế" như một số quan điểm từng cho rằng.
Trong hơn một thập kỷ qua, với sự phối hợp của Bộ Y tế, các Bộ, ngành, địa phương và các tổ chức xã hội, đặc biệt là sự hỗ trợ từ Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, công tác tuyên truyền, xây dựng môi trường không khói thuốc, và triển khai chính sách kiểm soát thuốc lá đã đạt được những thành quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn rất lớn khi Việt Nam hiện vẫn nằm trong top 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc cao nhất thế giới.
Trước thực trạng này, nhiều chuyên gia kêu gọi cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp can thiệp như: tăng thuế thuốc lá, mở rộng vùng cấm hút thuốc, kiểm soát quảng cáo, nâng cao nhận thức cộng đồng, và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Chỉ khi các giải pháp này được thực hiện đồng bộ và quyết liệt, Việt Nam mới có thể giảm thiểu được tác hại nặng nề từ thuốc lá, hướng tới một cộng đồng khỏe mạnh hơn và một nền kinh tế phát triển bền vững hơn.